مطالعه اکولوژیکی اثر طول دوره رقابت علف های هرز وتراکم گیاه زراعی بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا

به منظور بررسی اثر طول دوره رقابت علف های هرز و تراکم گیاه زراعی بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در مزرعه ی تحقیقاتی شماره یک گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل طول دوره رقابت علف های هرز با گیاه زراعی در 6 سطح (وجین در مرحله دو برگی، چهار برگی، هشت برگی و دوازده برگی کلزا و وجین کامل و بدون وجین علف های هرز) و سطوح تراکم بوته کلزا در سه سطح (60، 80 و 100 بوته در متر مربع) بودند. صفات مورد اندازه گیری عبارت بودند از ارتفاع بوته، عملکرد و اجزای عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، درصد روغن، درصد پروتئین، عملکرد روغن و عملکرد پروتئین و نمونه برداری از علف های هرز در انتهای فصل رشد. نتایج آزمایش نشان داد که در بین تیمارهای طول دوره رقابت، اثر وجین علف های هرز در مرحله چهار برگی بر عملکرد و اجزای عملکرد بهتر از سایر تیمارهای زمان وجین علف های هرز بود. اگرچه وجین در مرحله دو برگی کلزا نیز عملکرد دانه و بیولوژیک بالایی تولید کرد اما شاخص برداشت در مرحله چهار برگی بیشتر از مرحله دو برگی کلزا بود. در بین سطوح مختلف تراکم بوته کلزا، تراکم 80 بوته در متر مربع نسبت به دو تراکم دیگر برتری معنی داری به لحاظ تاثیر بر عملکرد دانه و شاخص برداشت و عملکرد روغن داشت. در مجموع از بین تیمارهای مورد آزمایش تیمار وجین در مرحله چهار برگی کلزا و تراکم 80 بوته کلزا در متر مربع بهترین عملکرد و اجزای عملکرد دانه را در مقایسه با سایر تیمارها دارا بود. علیرغم کاهش تراکم و وزن خشک علف های هرز در انتهای فصل رشد در تیمارهای وجین در مرحله هشت و دوازده برگی کلزا اما تداخل طولانی مدت علف های هرز و کلزا از ابتدای فصل رشد تا زمان وجین، تاثیر نامطلوبی را بر عملکرد و اجزای عملکرد داشت. لذا حذف زودهنگام علف های هرز در مراحل اولیه رویش کلزا، بسیار با اهمیت می باشد زیرا با کاهش رقابت بین گونه ای، از کاهش اقتصادی عملکرد جلوگیری خواهد کرد.